Albania News Agency

Teknologjia e motorit të gjeneratës së re, e zhvilluar nga inxhinieri i lartë i dizajnit Ismail Berber dhe e prezantuar më herët para publikut, ndryshe nga perceptimi i zakonshëm, nuk është “pa karburant”, por një sistem hibrid që përfton energji dhe mjedis shtytës nga atmosfera dhe faktorët mjedisorë. Teknologjia, e quajtur “Sistemi Shtytës Gjenerator i Motorit Reaktiv me Transformim Plazmatik”, bashkon në një arkitekturë të vetme parimet elektromagnetike, magnetohidrodinamike (MHD) dhe të plazmës jo-termike (NTP), në përputhje të plotë me ligjet ekzistuese të fizikës.

Sistemi i zhvilluar nuk synon krijimin e energjisë nga asgjëja, por përpunimin e molekulave, fazave dhe energjisë që gjenden në atmosferë dhe në mjedis, me qëllim prodhimin e njëkohshëm të shtytjes dhe energjisë elektrike. Theksohet se ky qasje përfaqëson për herë të parë bashkimin, në një strukturë shumë-shtresore dhe të integruar, të metodave që prej kohësh janë të pranishme në literaturën shkencore, si teknologjitë e hidrogjenit, aktuatorët plazmatikë, kontrolli magnetik i rrjedhës dhe rikuperimi i energjisë.

Përgjigje teknike ndaj debateve mbi emetimet dhe plazmën

Ndërsa në opinionin publik ekziston një perceptim i përhapur se sistemet e bazuara në plazmë prodhojnë emetime të dëmshme, arkitektura e zhvilluar nga Berber nuk përfshin procese të fisjonit apo fuzionit bërthamor. Sistemi nuk prodhon izotope radioaktive dhe plazma funksionon në një mjedis plotësisht të kufizuar magnetikisht. Falë mungesës së kontaktit të plazmës me sipërfaqe fizike, nuk formohen NOx dhe nënprodukte toksike që zakonisht shfaqen në motorët reaktivë klasikë.

Metodat e përdorura përfshijnë stimulimin e plazmës me bazë radiofrekuence jo-jonizuese, plazmën jo-termike dhe jonizimin selektiv MHD. Kjo qasje përshkruhet si një zgjidhje inxhinierike më shumë-shtresore, që shkon përtej studimeve të avancuara të shtytjes plazmatike si VASIMR.

“Si bëhet i mundur fluturimi afatgjatë?”

Pretendimi për fluturim afatgjatë shpjegohet përmes një arkitekture hibride të bazuar në rikuperimin e energjisë. Struktura elektromagnetike e motor-gjeneratorit me bosht, rikuperimi i energjisë përmes ciklit të plazmës, prodhimi dhe konsumi i njëkohshëm i hidrogjenit, si dhe shtresat e shumta të ruajtjes së energjisë, i mundësojnë sistemit menaxhimin dinamik të ekuilibrit energjetik. Kjo qasje vlerësohet si një zbatim i integruar i gjeneratorëve rigjenerativë dhe sistemeve hibride të energjisë që aktualisht po zhvillohen në fushat e mbrojtjes dhe hapësirës.

“E patentuar dhe në fazë zhvillimi”

Dokumentet zyrtare konfirmojnë se teknologjia nuk është thjesht një ide teorike. Aplikimi për “Sistemin Shtytës Gjenerator të Motorit Reaktiv me Transformim Plazmatik”, i paraqitur në emër të Ismail Berber, u regjistrua nga Instituti Turk i Patentave dhe Markave në vitin 2021 dhe u shndërrua në patentë. Ndërkohë që vazhdojnë punimet për prototipin në nivelin TRL-5, raportohet se po zhvillohen bisedime me universitete, kompani të industrisë së mbrojtjes dhe qendra ndërkombëtare kërkimore në kuadër të marrëveshjeve të konfidencialitetit.

Fakti që aktorë globalë si Boeing dhe Georgia Tech kanë marrë gjithashtu aplikime dhe regjistrime ndërkombëtare patentash në fusha të ngjashme vitet e fundit tregon se kjo prirje teknologjike është shndërruar në një fushë kërkimi strategjike në shkallë globale.

“Jo paragjykim, por vlerësim shkencor”

Berber dhe ekipi i tij theksojnë se kritikat ndaj teknologjisë duhet të bëhen brenda kornizës së etikës shkencore, përmes shqyrtimit të literaturës, analizës së patentave dhe krahasimeve teknike. Theksohet se etiketimi i një zhvillimi të regjistruar zyrtarisht, me proces prototipi në vazhdim dhe partnerë institucionalë, si “jashtë fizikës”, përfaqëson më tepër paragjykim sesa kritikë shkencore.

Aplikimet për patenta dhe proceset e publikimit (kronologji)
1.⁠ ⁠2 prill 2021 (A):
Aplikues: Ismail BERBER
Numri/Kodi i patentës: TPE 2021/006013 (aplikim për patentë)
Institucioni: Instituti Turk i Patentave dhe Markave (TÜRKPATENT)
2.⁠ ⁠9 dhjetor 2021 (B):
Aplikues: BOEING COMPANY
Numri i patentës: EP4037167A1 (aplikim për patentë)
Institucioni: Zyra Evropiane e Patentave (EPO)
3.⁠ ⁠1 tetor 2021 (C):
Aplikues: Georgia Tech
Numri i patentës: WO2023056046A1 (aplikim për patentë)
Institucioni: WIPO (Organizata Botërore e Pronësisë Intelektuale)
4.⁠ ⁠19 janar 2022:
Aplikues: BOEING COMPANY
Numri i patentës: US20222242683A1 (aplikim për patentë)
Institucioni: USPTO (Zyra Amerikane e Patentave dhe Markave)
5.⁠ ⁠30 janar 2022:
Aplikues: BOEING COMPANY
Numri i patentës: CN114844314A (aplikim për patentë)
Institucioni: Administrata Kombëtare Kineze e Pronësisë Intelektuale
6.⁠ ⁠21 shtator 2023:
Aplikues: Ismail BERBER
Numri i patentës: TPE 2021/006013 (patentë e dhënë)
Institucioni: TÜRKPATENT
7.⁠ ⁠16 prill 2024:
Aplikues: BOEING COMPANY
Numri i patentës: US11962186B2 (patentë e dhënë)
Institucioni: USPTO